สนทนาธรรม ฟังธรรม อ่านธรรมะ บทความธรรมะ หลักธรรมคำสอน กฎแห่งกรรม dhamma

ลองพิจารณา ตอนที่มีสมาธิแล้ว ถึงธรรมที่ว่า ทุกสิ่งล้วน อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ว่าเป็นจริงตามนี้มั้ย พิจารณาจนรู้แม้ตื่น ก็ยังระลึกได้เสมอ ว่าไม่มีตัวกู ของกู ตายเมื่อไหร่ก็ไม่เป็นไร เพราะสังขารนี้ไม่ใช้ของเรา หรือบางท่านก็พิจารณาสังขารตัวเองว่า ต้องตาย ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง สลายลงไปเรื่อยๆ ครับ ลองดูนะครับ เพราะผมก็เคยเป็น แต่ตอนนี้หายแล้ว
อย่าลืมนะครับว่า สติ สมาธิ ปัญญา ต้องวนรอบใช้กันอยู่เสมอแม้ว่าเราจะทำสิ่งใดก็ตาม อย่าติดอยู่ที่ สมาธิอย่างเดียว

แล้วท่านนั่งสมาธิเพื่ออะไร
1.แค่จิตสงบ
2.ให้ได้ฌานจนได้ฤทธิ์ต่าง
3.ลดทุกข์ ->นิพพาน
4.อื่นๆ บอกด้วยครับ

ขอบคุณมากครับ คุณเกียรติคุณบอกผมไปแล้วครับว่าในศาสนาพุทธไม่สอนให้คนปฏิบัติเพื่อมี ฤทธิ์ เดช ฌาณ ญาณ อภิญญา ผมก็ปฎิบัติเพื่อพ้นทุกข์แหละครับ แต่ที่ผมรู้มาว่าการปฎิบัติเพื่อนิพพานไม่ใช่การนั่งสมาธิแต่เป็นการเจริญวิปัสสนาอะครับ

สมาธิ การมีใจจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นแอารมณ์ เป็นส่วนสำคัญที่เกื้อหนุนให้พิจารณาให้เกิดปัญญาเห็นจริงในระดับสมถะและวิปัสนา
สมถะ คือ การปฏิบัติที่มีบัญญัติเป็นอารมณ์มีปัญารู้ในบัญญัติเพื่อให้จิตนั้นเป็นกุศลตัดขาดจากอกุศล
วิปัสนา คือ การปฏิบัติด้วยพิจารณาให้เห็นใน ปรมัตถธรรมเป็นอารมณ์ คือให้เห็นสภาพจริงๆ ความรู้สึกจริงๆที่ตัดขาดจาก สมมติ และ บัญญัติ มีเพียง รูป-นาม ไม่มีชื่อ มีแต่สภาพจริงให้เห็น ให้รับรู้ พิจารณาง่ายๆก็คือ ขันธ์ 5 เรานี้เอง
 ๑. รูปขันธ์ ก็คือรูปธาตุที่มี ดิน น้ำ ลม ไฟ เป็นเบื้องต้นที่ประกอบกันขึ้นเป็นรูปร่าง
 ๒. วิญญาณขันธ์ คือ นาม เป็นจิตที่มีหน้าที่รู้
 ๓. เวทนาขันธ์ คือ นาม เป็นเจตสิก ที่เกิดขึ้นประกอบกับจิตให้รู้เสวยอารมณ์ว่า สุข ทุกข์ เฉยๆ
 ๔. สัญญาขันธ์ คือ นาม เป็นเจตสิกที่เกิดขึ้นประกอบกับจิตให้รู้จำจด เมื่อสัญญาเกิดก็จะรู้สิ่งที่เคยผ่านมาแล้วที่เคยจดจำไว้ไม่ว่าคำพูด ชื่อ บุคคล ความรู้สึก สภาพที่เคยพบเคยสัมผัสมาแล้วเป็นต้น
 ๕. สังขารขันธ์ คือเจตสิกที่เกิดขึ้นประกอบจิต เช่น ปรุงแต่งเป็น ชอบ ไม่ชอบ เกลียด โกรธ รัก พอใจ ไม่พอใจ เป็นต้น
- จะเห็นว่าใน ขันธ์ 5 ไม่มีสิ่งอันเป็นตัวตน บุคคลใด มี รูปธาตุ และ นามที่เป็น จิต และ เจตสิกเกิดประกอบรวมกัน ไม่มีชื่อ ไม่มีเขา ไม่มีเรา คำว่าขันธ์ 5 ก็เป็นบัญญัติที่ตั้งขึ้นเรียก สภาพจริงทั้ง 5 อย่างนี้ สภาพของขันธ์ 5 มีอยู่จริง แต่ชื่อเรียกนั้นมันเป็นแค่สมมติบัญญัติที่ตั้งขึ้นเพื่อให้เข้าใจตรงกันในสภาพทั้ง 5 นั้น คนทั่วไปก้อเรียกว่า คน บุคคล ฝรั่งว่า Human เป็นต้น
 
- แนวทางการปฏิบัติของผมในเบื้องต้นไม่ต้องไปลงลึกมาก ให้ปฏิบัติทั้งสมาธิเพื่อให้เกิดความสงบ ปิติ อบอุ่น เบาบาง แต่อย่าติดความสุขนี้นะครับ(เพื่อก่อเกิดความสงบให้ค้นพบซึ่งการมีสติระลึกรู้และรู้ตัวในสัมปชัญญะที่เกื้อหนุนแก่สติให้มาก) จากนั้นให้พิจารณาแบบสมถะโดยมีบัญญัติเป็นอารมณ์เพื่อเกิดปัญญาพิจารณาให้เห็นถึงสัจธรรม เข้าถึงความเป็นกุศลของจิต จะทำให้เราเกิดความเห็นชอบที่เรียกว่า สัมมาทิฐิ และ ความคิดชอบ สัมมาสังกัปปะ ในขั้นต้นที่เกื้อหนุนควบคู่กับการพิจารณาให้เห็นด้วย สติ ปัญญา ที่มีสภาพปรมัตถธรรมเป็นอารมณ์ แล้วตัดแยกสภาพจริงออกจากสมมติ+บัญญัติ ในสภาพของ สัมมาสติ และ สัมมาสมาธิ
- การปฏิบัติเพื่อให้ตนเองถึงซึ่งนิพพานนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องค่อยๆสะสมสั่งสมบารมีไปจนถึงจุดที่ถึงซึ่งความไม่ยึดมั่นถือมั่น มันก็จะเกิดเอง ไม่ใช่ทำเอาเป็นเอาตายเพราะอยากบรรลุ มันจะก่อให้เกิดอัตตาและตัณหามาแทนความเป็นกุศลจิต พอไม่ได้ดังหวังก้อเกิดทุกข์อีก ดูตัวอย่างพระอรหันต์แต่ละองค์สิครับ ท่านสะสมบำเพ็ญมานานเท่าไหร่จึงจะถึงซึ่งนิพพาน เราล่ะเคนปฏิบัติสิ่งใดๆมาบ้างไหมก็ยังไม่รู้ ดังนั้นให้ค่อยๆปฏิบัติ สะสมความดี กตัญญู ไปเรื่อยๆ ปฏิบัติเพื่อให้ความทุกข์เบาบางลงไป ให้เราเป็นคนดีทั้ง กาย วาจา ใจ  และ เผยแพร่พระพุทธศาสนาพระธรรมคำสอนที่ถูกต้องไม่ผิดเพี้ยน ช่วยให้คนอื่นได้พ้นทุกข์ตาม ไม่หวังใน ฤทธิ์ เดช ลาภ ยศ สรรเสริญ สักการะ เมื่อถึงเวลาก้อจะได้เองทุกอย่างจะนำพาเราให้เห็นเอง ถึงเอง
- การที่คุณปฏิบัติแล้วสงบขึ้น ก็แสดงว่าสภาพจิตใจคุณไม่ทุกข์ร้อน ไม่ร้อนรน ไม่คิดฟุ้งซ่าน แต่ความสงบก็ใช่ว่าเรานั้นได้ตัดขาดจากความคิด และ ต้องดูสภาพตนเองว่าข่มมันให้ว่าง ให้นิ่งสงบด้วยการใช้สมาธิกดไว้หรือไม่ เพราะตรงนี้มีคุณเท่านั้นที่รู้ หากสภาพความสงบที่เกิดขึ้นโดยไม่ข่มจิตนั้น คุณจะรู้สึกสงบ อบอุ่น เบาสบาย ปิติ อิ่มเอม ไร้ความกังวลใจใดๆ
- หากเมื่อถึงสภาพตรงนี้แล้วให้คุณเริ่มเรียนรู้การเข้าถึงสติ คือ ความระลึกรู้ พิจารณาด้วยปัญญาให้เห็นในสัจธรรมความจริง ทั้งในสภาพสมถะคือมีการพิจารณาโดยใช้บัญญัติเป็นอารมณ์เพื่อความมีกุศลจิตโดยปัญญาตัวนี้จะเกิดขึ้นประกอบกับวิตกเจตสิกคือความนึกคิดเกิดเป็นสมมติบัญญัติเพื่อการพิจารณาในทางกุศลเป็นหลักนั่นเอง พร้อมกันนั้นให้พึงมีสติพิจารณาสภาพธรรมจริงๆเริ่มจากสภาพความรู้สึกของตนเองก่อน ให้ดูรู้ว่าตนเองนั้นมีสภาพความรู้สึกจริงๆเป็นไรอยู่ ขุ่นขัว อัดอั้น คับแค้น หรือ ปิติ สงบ อบอุ่น เบาบาง ไม่ติดข้องต้องใจใดๆอยู่

- การทำสมาธิช่วยให้ใจสงบขึ้นแล้ว เมื่อสงบขึ้นคุณดำเนินไปถึงวิปัสนา คือ การมีสติระลึกรู้สภาพจริงที่เกิดขึ้นกับตน สภาพนั้นคือมันเกิดขึ้นจริง แล้วสติระลึกรู้มันในสภาพที่เกิดนั้นๆ
- หากเรามานั่งตั้งจดจ่อสังเกตุความรู้สึกจริงๆของตนนั้น มันเป็นวิปัสนึกจดจ่อคิดเอาน่ะครับ ไม่ใช่สติระลึกรู้ความรู้สึกจริงๆในวิปัสนา อย่างนี้มันก้อจะรู้ได้แค่ความนึกคิดตน เมื่อจิตมันคอยจดจ่อระลึกคอยดูอยู่อย่างนั้น จิตที่มันพอใจยินดี(เรียกว่าตัณหา) ที่มันอยากจะเห็น อยากระลึกรู้สภาพจริงทั้งหลายนั้นได้ มันก่อเกิดสกิตเป็นความอยากทะยาน จนกลายเป็นความคิดปรุงแต่งไปน่ะครับ มันเลยดูขาดสมาธิครอบคลุมโดยมีความอยากนี้เข้ามาแทน หากสติเกิดขึ้นสมาธิที่เป็นกุศลจะเกิดตามเสมอ
- ดังนั้นเมื่อคุณทำสมาธิก็ทำไปเรื่อยๆ เมื่อจิตมีสติระลึกรู้ว่ากำลังคิดอยู่ก็ให้รู้ว่าขณะนี้จิตมันกำลังคิดปรุงแต่งสมติเรื่องราวต่างๆนั้นอยู่ เพราะสภาพจิตคิดมันมีจริงเกิดขึ้นจริง จิตคิดนี้คือมโนวิญญาณ เมื่อสติระลึกรู้ว่าคิดสิ่งใดอยู่ก็ให้พิจารณาหาเหตุความพอใจยินดีที่ทำให้เกิดผลความคิดอันทำให้เราเสวยอารมณ์นั้น เมื่อสติคุณเกิดระลึกรู้ความรู้สึกสภาพจริงใดๆขึ้นในขณะนั้น เช่น  อึดอัดใจ หวิวใจ ความรู้สึกจิตเหมือนหลุดตกลง(ตกใจนั้นเองครับ) คับแค้นใจ กรีดหวิวใจ เฉยๆ ตื้นตัน ปิติ อบอุ่น อัดอัด กรีดปะทุ ก็ให้รู้ว่ามีความรู้สึกสภาพแบบนั้นๆเกิดขึ้น ธรรมดาของจิตเมื่อเกิดระลึกรู้สภาพจริงมันก็จะคิดว่า ความรู้สึกอะไรเกิดขึ้นกับตน อารมณ์แบบใดเกิด แค่เพียงรู้ว่ามีสภาพจริงเกิดนั่นมันก็คิดแล้วว่าตนรู้ เพียงแต่มันเกิดขึ้นจริงๆต่างจากที่เราพยายามตั้งจดจ่อรอดูมันจะเกิดความคิดปรุงแต่งไปต่างๆนาๆ
พิจารณาไปเรื่อยๆจนรู้แน่นอนว่าสภาพความรู้สึกของจิตแต่ละแบบมันคือ รัก โลภ โกรธ หลง กระทำบ่อยๆเนื่องๆ ต่อมาสติมันจะระลึกรู้สภาพจริงของมันเองมากขึ้นๆเรื่อยๆ แล้วเราค่อยๆเปลี่ยนจากการรู้แล้วเกิดบัญญัติความคิดนั้นขึ้นเป็นการรู้ว่ามีความรู้สึกเกิดโดยไม่ต้องไปให้ชื่อเรียกมัน ไม่ต้องไประลึกมันว่าเป็นอารมณ์ใด แค่ระลึกรู้ว่าขณะนี้มีสภาพจริงของความรู้สึกเกิดขึ้นแค่นั้นพอ

ลองไปดูวิธี  ของ การปฏิบัติโดย  ในกระทู้ วิปัสสนากรรมฐาน

 การฝึกสมาธิ  ว่าด้วยวิถ๊แห่งจิตล้วนๆๆ

ลองใช้การนั่งสมาธิและฝึกโดยการหายใจ และบริกรรมคำว่า พุทธ-โธ  แบบค่อยเป็นค่อยไปช้าๆๆครับ