สนทนาธรรม ฟังธรรม อ่านธรรมะ บทความธรรมะ หลักธรรมคำสอน กฎแห่งกรรม dhamma

ปุริสธรรม ๗ ในการทำงาน

๑. ธัมมัญญุตา
รู้หลักการ รู้งาน รู้เหตุไปสู่ผลต่างๆ รู้กฎเกณฑ์หน้าที่ของตน
 
๒. อัตถัญญุตา
รู้จุดมุ่งหมาย-ผลลัพธ์สืบต่อในสิ่งที่ทำอยู่

๓. อัตตัญญุตา
รู้สถานภาพตนว่า มีความรู้ สติปัญญา ความสามารถยิ่งหย่อนจุดใด

๔. มัตตัญญุตา
รู้ประมาณตน รู้พอดี

๕. กาลัญญุตา
รู้สิ่งที่ควรคิด-พูด-ทำ เหมาะกับสถานการณ์

๖. ปริสัญญุตา
รู้สังคมภายในแผนก-องค์กร-ประเทศ-โลก ว่ามีวิถีชีวิต-สถานการณ์อย่างไร

๗. ปุคคลัญญุตา
รู้ว่าใครมีทัศนคติ นิสัย ภูมิความรู้ ถนัดอย่างไร ควรปฏิบัติและเข้าหาเขายังไง

สมชีวิธรรม ๔ ธรรมอันเป็นคู่สมรส

- สมสัทธา (มีความเชื่อเสมอกัน) คือเป็นคนคอเดียวกัน พูดภาษาเดียวกัน

- สมสีลา (มีความดีเสมอกัน) คือ มีศีลเสมอกัน มีความประพฤติเสมอกัน ไม่ใช่ อาทิ คนหนึ่งชอบออกงานสังคม อีกคนชอบสันโดษ

- สมจาคา(มีความเสียสละเสมอกัน) คือ ต้องเสียสละกิเลสส่วนตัว อย่าถืออัตตาของเรา อย่าถือเธอถือฉัน

- สมปัญญา (มีปัญญาเสมอกัน) มีความสามารถในการใช้ปัญญา และความสามารถในการใช้เหตุผลเสมอกัน

ปัญญา คือไม่ประมาทปัญญาในธาตุทั้ง ๖ รู้ชัดใน ธาตุทั้ง ๖ นี้ว่า "ไม่ใช่ของเรา ไม่เป็นเรา ไม่ใช่ตัวตนของเรา"

สัจจะ คือ ความจริง เรื่องนิพพาน เป็นสิ่งที่ต้องตามรักษา ทำให้แจ้งทำให้ถึงขึ้นมา รักษาได้โดยไม่ประมาทปัญญา เข้าถึงด้วยปัญญา

จาคะ คือ การสละกิเลสออก จึงเป็นสิ่งที่ต้องเพิ่มพูนทำให้มาก เราสละกิเลสออกได้มากเท่าไหร่ คือปัญญาของเราที่จะเข้าถึงสัจจะได้มากขึ้นเท่านั้น

อุปสมะ คือ จิตที่จาคะสละออก ราคะ โทสะ โมหะหมดสิ้น นั่นคือความสงบราบคาบ เป็นสุดยอดสันติ สันติจึงเป็นธรรมที่พึงศึกษา

เป็นเรื่องราวของสัจจกนิครนถ์ ผู้ยโส หลงตนว่าเก่ง รู้มาก ขนาดโต้วาทีกับเสา เสายังล้มพัง ได้ไปโต้วาทีกับพระพุทธเจ้าหมายทำลาย โดยสัจจกนิครนถ์ถือว่า ขันธ์ ๕ เป็นตัวตน สั่งได้ บังคับได้ เพราะเห็นพระราชาสั่งบังคับผู้ใต้บัญชา ฆ่า เนรเทศคนที่ควรทำได้ ถูกพระศาสดาทำลายมานะกลับว่า ถ้าเป็นตัวตนของเราก็สามารถบังคับขันธ์ ๕ ให้ไม่เสื่อม ให้งามประณีต ไม่เจ็บป่วย ไม่เสื่อมดั่งใจได้ แต่บังคับไม่ได้เพราะไม่ใช่ตัวตน

คติธรรมทั้งทางโลกและทางธรรม
๑. อย่าหลงตน อย่าหลงสิ่งที่ตนเป็น-อย่างหลงสิ่งที่ตนรู้เห็นว่าเป็นที่สุด
๒. ควรมีปกติอ่อนน้อม คือ มีสัมมาคารวะ มีนิวาโต มีสันตุษฐ๊ มีกตัญญุตา
๓. เรายังบังคับตนให้เป็นดั่งใจไม่ได้ จะไปเอาอะไรกับผู้อื่น ไม่มีสิ่งใดเป็นไปดั่งใจเราต้องการได้ ทุกสิ่งอยู่เหนือการควบคุม แม้บางสิ่งที่บังคับควบคุมได้นั้นมันก็ได้แค่เพียงชั่วคราวไม่ยั่งยืน
๔. อย่าสำคัญมั่นหมายกับใจต่อตัวตนบุคคลใด แม้แต่ตัวเราขันธ์เรานี้เอง ว่าเป็นตัวตนจับต้องได้ บังคับได้ อยู่การควบคุมของตน เพราะไม่มีสิ่งใดคงอยู่ยั่งยืนนาน นานสุดแค่หมดลมหายใจเรานี้เท่านั้น ทุกอย่างล้วนแล้วแต่เป็นไปของมัน ธรรมทั้งปวงไม่ใช่ตัวตน (ธัมมารมณ์ คือสิ่งที่ใจรู้ทั้งปวง ไม่ใช่ตัวตน)

ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร

๑. ทุกข์ ควรกำหนดรู้ คือ อุปาทานขันธ์ ๕  

๒. สมุทัย ควรละ คือ ตัณหา
- กามตัณหา อยากได้สิ่งที่ตราตรึงใจที่ยังไม่ได้เสพย์..อวิชชา
- ภวตัณหา อยากให้สิ่งที่มีคงอยู่ไม่เสื่อมไป..นิจจสัญญา
- วิภวตัณหา อยากให้ที่มีไม่ดับสลายไป..อัตตสัญญา

๓. นิโรธ ควรทำให้แจ้ง คือ สิ้นอุปาทาน

๔. มรรค ควรทำให้มาก คือ ละกิเลสทั้งหลาย ให้เหลือเพียงปัญญา

*คติธรรมนำมาใช้ในชีวิตทั้งทางโลกและทางธรรม*
๑. ธัมมารมณ์ สิ่งที่ใจรู้ทั้งปวงไม่ใช่ตัวตน อย่าเอาใจไปผูกขึ้นไว้
๒. ใช้ปัญญา คือ อริยสัจ ๔ ในการดำรงชีพ
๓. อย่าทำตามใจอยาก ให้ทำด้วยปัญญา