คีตธรรมสมเด็จพระญาณสังวร

๑.
คนเรามีพื้นปัญญาสูงกว่าสัตว์ดิรัจฉานมากมาย
สามารถรู้จักเปรียบเทียบในความดี ความชั่ว
ความควรทำไม่ควรทำ รู้จักละอาย
ถึงดังนั้นก็ยังมีความมืดที่มากำบังจิตใจ
ให้เห็นผิดเป็นชอบ ความมืดที่สำคัญนั่นก็คือ
กิเลสในจิตใจและกรรมเก่าทั้งหลาย

๒.
   คำว่า ชีวิต มิ ได้มีความหมายเพียง
แค่ความเป็นอยู่แห่งร่างกาย
แต่หมายถึง
ความสุข ความทุกข์
ความเจริญ ความเสื่อม
ของบุคคลในทางต่างๆ
ด้วยแต่ละบุคคลตามที่กรรมกำหนดไว้เป็นอย่างไร

๓.
   เรา เกิดมาด้วยตัณหา
ตัณหาและกรรมจึงเป็นตัวอำนาจหรือผู้สร้างให้เราเกิดมา
ใครเล่าเป็นผู้สร้างอำนาจนี้
ตอบได้ว่าคือ ตัวเอง
เพราะตนเองเป็นผู้อยากเองและเป็นผู้ทำกรรม
ฉะนั้นตนนี้เองแหละเป็นผู้สร้างให้ตนเองเกิดมา

๔.
   ความเปลี่ยนแปลงของชีวิต หรือของโลก
เป็นทุกข์ประจำชีวิตหรือประจำโลก
ไม่เป็นเรื่องแปลกประหลาดอันใด
เมื่อจะสรุปกล่าวให้สั้น
ความเกิด แก่ เจ็บ ตาย ทั้งสี่นี้
ย่อลงเป็นสอง คือ
ความเกิดและความดับ
ทุกข์จึงเป็นความจริงที่โลกหรือทุกชีวิตต้องเผชิญ

๕.
   ชีวิตคนเรา เติบโตขึ้นมาดำรงชีวิตอยู่ได้
ด้วยความเมตตากรุณาจากผู้อื่นมาตั้งแต่เบื้องต้น
คือ เมตตา กรุณา จากบิดา มารดา ครูบาอาจารย์
ญาติสนิท มิตรสหาย
ถ้าไม่ได้รับความเมตตา ก็อาจจะสิ้นชีวิตไปแล้วเพราะถูกทิ้ง
เมื่อเราเติบโตมาจากความเมตตากรุณา
ก็ควรมีความเมตตากรุณาต่อชีวิตอื่นต่อไป

๖.
   ตนรักชีวิตของตน
สะดุ้งกลัวความตายฉันใด
สัตว์อื่นก็รักชีวิตตน
และสะดุ้งกลัวความตายฉันนั้น
ฉะนั้น
จึงไม่ควรสร้างความสุขให้ตนเอง
ด้วยการก่อความทุกข์ให้แก่คนอื่น

๗.
   คติธรรมดาที่ไม่มีใครเกิดมาในโลกนี้ จะหนีไปให้พ้นได้
ก็คือ ความแก่ ความตาย
แต่คนโดยมากพากันประมาทเหมือนอย่างว่าไม่แก่ ไม่ตาย
น่าที่จะรีบทำความดี แต่ก็ไม่ทำ
กลับไปทำความชั่ว ก่อความเดือดร้อนให้แก่กันและกัน

๘.
   การฆ่าตัวตาย
เป็นการแสดงความอับจนพ่ายแพ้หมดหนทางแก้ไข
เมื่อฆ่าตัวก็เป็นการทำลายตัว
เมื่อทำลายตัวก็เป็นการทำลายประโยชน์ทุกอย่างที่พึงได้ในชีวิต
ในบางกลุ่มบางหมู่เห็นว่าการฆ่าตัวตายในบางกรณีเป็นเกียรติสูง
แต่ทางพระพุทธศาสนาแสดงว่าเป็นโมฆกรรม
คือกรรมที่เปล่าประโยชน์
เรียกผู้ทำว่า คนเปล่า เท่ากับว่าตายเปล่าๆ
ควรจะอยู่ทำอะไรให้เกิดประโยชน์ต่อไปได้ ก็หมดโอกาส

๙.
   การแก้ปัญหาของคนเรา
ถ้าป้องกันไว้ก่อนแก้ไม่ทัน
ก็แก้เมื่อปัญหายังเล็กน้อยจะง่ายกว่า
เหมือนอย่างดับไฟกองเล็กง่ายกว่าดับไฟกองโต

๑๐.
   มารดา บิดา เป็นทิศเบื้องหน้า
ครู อาจารย์ เป็นทิศเบื้องขวา
บุตรภรรยา เป็นทิศเบื้องหลัง
มิตรสหาย เป็นทิศเบื้องซ้าย
คนรับใช้หรือผู้ใต้บังคับบัญชาเป็นทิศเบื้องต่ำ
สมณพราหมณ์เป็นทิศเบื้องบน
ถ้าทิศทั้งหลายดังกล่าวไม่ดีเสียโดยมาก
ก็ยากที่จะให้ใครๆ ที่อยู่ระหว่างกลางดีอยู่ฝ่ายเดียว

	ผู้เขียน	หัวข้อ: คีตธรรมสมเด็จพระญาณสังวร (อ่าน 14640 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้

สนทนาธรรม ฟังธรรม อ่านธรรมะ บทความธรรมะ หลักธรรมคำสอน กฎแห่งกรรม dhamma